Diagnostyka EKG (Elektrokardiografia)
Elektrokardiografia (EKG) to metoda badania pracy serca za pomocą elektrokardiografu – specjalnego aparatu, który rejestruje prądy czynnościowe mięśnia sercowego. Każdy skurcz serca wiąże się z wytwarzaniem przez nie prądu elektrycznego. Powstają one samoistnie – z określoną częstotliwością decydującą o pracy serca. Elektrokardiografia (EKG) potrafi wykryć wiele chorób serca, w tym zaburzenia rytmu serca, niedokrwienie mięśnia sercowego, zawał serca.
Jest to często wykonywane badanie profilaktyczne pracy serca. Podczas badania lekarz jest w stanie określić pracę serca, jego rytm i ewentualne problemy z niedokrwieniem, zaburzenia przewodzenia oraz co najważniejsze – cechy zawału. Oprócz tego specjalista jest w stanie ocenić, czy impuls elektryczny, który pobudza nasze serce do pracy, wydostaje się w węzła zatokowego. Przydatne jest również w rozpoznaniu tzw. bloków, czyli zaburzeń przewodzenia prądu w sercu. Dzięki temu bez dodatkowej diagnostyki podejmuje się decyzję o wszczepieniu stymulatora.
Wskazania do badania
Elektrokardiogram wykonuje się w przypadku wystąpienia objawów, takich jak:
- ból w klatce piersiowej,
- kołatania serca,
- omdlenia, utraty przytomności, zasłabnięcia, zawroty głowy itp.,
- nadciśnienie tętnicze.
Elektrokardiografia jest wskazana także u osób:
- z rozrusznikiem serca, ponieważ pozwala monitorować jego funkcjonowanie,
- które przyjmują leki antyarytmiczne (aby ocenić skutki ich stosowania),
- z rozpoznaną arytmią,
- po 40. roku życia elektrokardiogram trzeba wykonywać regularnie co 1-3 lata,
- które przygotowują się do operacji, a ze względu na swój wiek znajdują się w grupie ryzyka zachorowania na choroby serca (powyżej 45. roku życia),
Jeśli masz więcej niż 45 lat (bez względu na płeć), EKG powinno stanowić część Twojego badania ogólnego (np. podczas rutynowej wizyty u lekarza pierwszego kontaktu) lub podczas badań okresowych u lekarza medycyny pracy, wykonywanych na zlecenie pracodawcy.
Również jeśli wystąpi u Ciebie ból w klatce piersiowej, duszność, nasilone zawroty głowy, uczucie “kołatania serca” lub stracisz przytomność, powinieneś niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który zadecyduje o wykonaniu EKG .
Jak przebiega badanie?
Badanie EKG trwa około 5 minut (łącznie z oczyszczeniem skóry i przymocowaniem elektrod) i jest całkowicie bezbolesne. Przed rozpoczęciem badania możesz zostać poproszony o zdjęcie biżuterii, zegarka, etc. Następnie zostaniesz poproszony o położenie się na kozetce i odsłonięcie klatki piersiowej (dlatego tego dnia najlepiej załóż rozpinaną koszulę/bluzkę z krótkim rękawem) oraz okolic kostek i nadgarstków. Jeśli jest Ci np. chłodno, zgłoś to osobie przeprowadzającej badanie – drżenie mięśni może zakłócić zapis EKG, uniemożliwiając jego prawidłową interpretację.
Twoja skóra zostaje odtłuszczona alkoholem w miejscu przyłożenia elektrod (można też stosować żel do EKG), aby zmniejszyć opór elektryczny między skórą a elektrodami. Następnie lekarz mocuje na skórze klatki piersiowej 6 elektrod o metalowych zakończeniach za pomocą gumowych pasków lub specjalnych “przyssawek”(u mężczyzn z obfitym owłosieniem konieczne może się okazać ogolenie tej okolicy w celu ułatwienia przewodzenia impulsów elektrycznych). Z kolei na każdej kończynie są mocowane elektrody, które wyglądem przypominają duże spinacze. Elektrody mogą Ci się początkowo wydawać zimne. Po chwili uczucie to jednak mija – nie musisz więc zgłaszać tego faktu.
Dzięki elektrodom elektrokardiograf odbiera sygnały ze skóry, które następnie wzmacniane i zapisywane przez aparat na papierze w postaci tzw. krzywej EKG. Jest to odzwierciedlenie miejsc oraz czasu zjawisk elektrycznych zachodzących w sercu w momencie wykonywania badania.
Po przymocowaniu elektrod należy leżeć spokojnie, nie ruszać się. W trakcie badania pielęgniarka może poprosić Cię o chwilowe wstrzymanie oddechu. Postaraj się zrelaksować, ta część badania nie potrwa dłużej niż 1 minutę. Po zakończeniu badania EKG lekarz odczepi elektrody. Pamiętaj, że do analizy oraz opisu EKG jest upoważniony wyłącznie lekarz. To od niego uzyskasz również informacje na temat ewentualnych dalszych zaleceń.
Jak należy się przygotować do badania?
W dzień badania należy (co najmniej godzinę przed) zrezygnować z kawy i palenia papierosów (przyśpieszają rytm serca i podnoszą ciśnienie). Najlepiej zjeść mały, lekki posiłek, aby przepełniony żołądek nie zwiększał ciśnienia w jamie brzusznej. Ponadto dzień przed badaniem i w dniu jego wykonania należy unikać alkoholu i wysiłku fizycznego.
Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki, koniecznie poinformuj o tym lekarza przed wykonaniem badania EKG (szczególnie leki przeciwdepresyjne i przeciwuczuleniowego, powodujące zaburzenia rytmu serca).
Nie ma żadnych ograniczeń co do przyjmowania pokarmów lub płynów przed wykonaniem badania. Tuż przed wykonaniem EKG nie zaleca się jednak wypijania bardzo zimnych napojów (może to spowodować zmiany w zapisie EKG – nieprawidłowości załamka T) oraz kawy. Ponadto nie zaleca się na godzinę przed badaniem palenia papierosów. Warto zjeść leki i mały posiłek, aby przepełniony żołądek nie zwiększał ciśnienia w jamie brzusznej.
Wysiłek fizyczny tuż przed wykonaniem EKG (np. wejście po schodach) może znacznie przyspieszyć częstość pracy serca. Dlatego zadbaj, abyś co najmniej przez 5 minut przed badaniem nie wykonywał żadnego wysiłku. Postaraj się odpocząć i uspokoić mięśnie.
Dzień przed badaniem nie zaleca się picia alkoholu, szczególnie wysokoprocentowego, ponieważ wypłukuje on z organizmu potas i magnez, co w konsekwencji powoduje małą siłę skurczu mięśnia sercowego oraz arytmię.
Przed wykonaniem badania EKG należy poinformować lekarza o chorobach neurologicznych, zaburzeniach psychicznych, niedoczynności tarczycy, przebytych udarach mózgu, nadczynności tarczycy oraz kamicy pęcherzyka żółciowego.
Czy badanie jest bolesna?
W przypadku wykonywania EKG w spoczynku badanie to jest całkowicie bezpieczne. Elektrody nie emitują impulsów elektrycznych, tylko monitorują przepływ pobudzeń elektrycznych w mięśniu sercowym.
Jak długo trzeba czekać na wynik?
Wynik jest dostępny natychmiast po zakończeniu badania.
Zalecenia po badaniu
Po zakończeniu badania lekarz analizuje zapis.
Przeciwwskazania
Brak jakichkolwiek przeciwskazań do wykonania badania.